Pétanque is de Provençaalse variant op Jeu de Boules. Jeu de Boules is de term die alle spelen met metalen ballen omvat. Voor pétanque is geen uitrusting of infrastructuur nodig. Het is veel eenvoudiger van opzet en de nadruk ligt op behendigheid en niet zozeer op fysieke kracht.
Pétanque is een variant van een typisch balspel dat in zijn vroegste vorm reeds bij de oude Grieken gespeeld werd. Daar werd het echter nog beoefend als een krachtspel. De Romeinen hebben er later meer een behendigheidsspel van gemaakt, ongeveer in de vorm zoals we die nu nog kennen.
Spelregels;
Bij petanque is het de bedoeling de metalen ballen zo dicht mogelijk bij een klein houten balletje (het but of cochonnet) te werpen. De werptechniek is onderhands en kan variëren: rollen, halfhoog, hoog. De startafstand van de cirkel (van waaruit de spelers werpen) tot het but mag variëren van 6 tot 10 meter. Het spel wordt doorgaans gespeeld op een ondergrond van verhard zand of (grof) grind. In Frankrijk kent de sport de grootste populariteit, met 350.000 bondsleden en
ongeveer 17 miljoen vrijetijdsspelers.
Pétanque wordt in Frankrijk, met name in de Provence veel gespeeld op grote pleinen in steden en dorpen. Deze pleinen zijn vaak voorzien van speciale lichtmasten om spelen in de avond mogelijk te maken. Pétanque kan zowel individueel als in teamverband gespeeld worden, waarbij een team kan bestaan uit twee of drie spelers; men noemt dit ook wel doublette en triplette. Individueel noemt men ook tête-àtête Als met drie spelers per team wordt gespeeld heeft elke speler twee boules, terwijl elke speler bij doublette en tête-à-tête drie boules heeft.
De boules (stalen ballen) hebben een diameter tussen 70,5 en 80 millimeter en een gewicht tussen 650 en 800 gram. Het but (‘Frans voor ‘doel’) heeft een diameter van 30 millimeter met een variatie van 1 mm. Voor recreatieve varianten van het spel bestaan er ook (gekleurde) ballen in hout of plastic. Het team dat (de equipe die) de partij mag beginnen wordt bepaald door loting. Wie de toss wint, trekt een cirkel met een diameter van ten minste 30 en ten hoogste 50 centimeter (tegenwoordig wordt ook een kunststofcirkel gebruikt) en gooit het but uit op een afstand tussen de 6 en 10 meter. Het team dat het but uitwerpt, werpt ook de eerste boule en probeert deze zo dicht mogelijk bij het but te plaatsen.
Daarbij moet erop gelet worden dat de voeten binnen de cirkel staan en niet van de grond mogen komen voordat de geworpen boule de grond heeft geraakt. Vervolgens mag de tegenpartij proberen een boule dichter bij het but te plaatsen (pointer), de boule van het andere team te verplaatsen (tirer of schieten) of het but te verplaatsen, om zo zelf dichter dan de tegenstander bij het but te komen liggen.
Er wordt niet om beurten gespeeld, maar het team dat het dichtst bij het but ligt, speelt pas weer als de tegenstander beter ligt of geen boules meer heeft. In het laatste geval mag dat team proberen meer punten te scoren door boules dichterbij het but te leggen dan de beste boule van de tegenstander. Voor elke boule die een team dichterbij heeft geplaatst dan de tegenpartij krijgt het één punt (dus maximaal 6 punten bij triplette en doublette). Dan is de werpronde (of mène) voorbij. Het team dat heeft gescoord, trekt een cirkel rond de plaats waar het but lag en gooit het opnieuw uit; daarmee begint de volgende mène. Het spel eindigt zodra een team 13 punten heeft behaald; dit aantal refereert aan het departementsnummer van Marseille, namelijk 13.
De puntentelling:
Iedere boule die dichter bij het butje ligt dan de best geplaatste boule van de tegenstander levert 1 punt op. Alleen het winnende team krijgt 1 of meer punten, de verliezer geen. Het winnende team begint de volgende werpronde aan de overzijde van de baan.
Waar zijn jeu de boules ballen van gemaakt?
Jeux de Boule ballen zijn gemaakt van staal, vroeger werden de ballen gemaakt van hout. Het productieproces is sindsdien vrijwel identiek is gebleven, al zijn de gebruikte materialen en technologieën moderner geworden en bieden ze een betere kwaliteit jeu de boules.▪
